Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, asgari ücreti iktidara geldiklerinden bu yana 150 kat artırdıklarını iddia etse de veriler alım gücünün emekli lehine bozulduğunu gösteriyor.
Erdoğan, “Emekli maaşını 66 liradan 10 bin liraya, nereden nereye… Asgari ücreti 184 liradan 17 bin liraya çıkarmış, her anlamda milletimizin refah seviyesini katlayarak yükseltmiş bir hükümet olarak çalışanlarımızın ve emeklilerimizin bugünkü sıkıntılarına gözlerimizi kapamamız mümkün mü? Elbette yaşanan sıkıntıların farkındayız” diye konuştu.
Ancak veriler emekli aylığının giderek asgari ücretin altına gerilediğini, emeklilerin alım gücünün ise yıldan yıla düştüğünü gösterdi. Özellikle 2008 yılından sonra aylık bağlanma oranı ve refah payları düşürülen çalışanların çalışma yaşamından çekilmesi ile birlikte emeklinin alım gücü iyice geriledi.
Şuanda en düşük emekli maaşı olan 10 bin TL, ülkedeki pahalılık ortamında temel ihtiyaçları karşımalaya dahi yetmiyor.
Türk-İş, ocak ayında açlık sınırının 16 bin 257 TL’ye, yoksulluk sınırının da 52 bin 955 TL’ye yükseldiğini açıklamıştı. Milyonlarca emekli, açlık sınırının yüzde 60’ı, yoksulluk sınırının yüzde 18’i oranında aylıkla geçinmeye çalışıyor.
ASGARİ ÜCRETİN 1,5 KATIYDI
Geçmiş yıllardaki verileri incelediğimizde ise emeklinin her yıl daha da fakirleştiği görülüyor. Buna göre, AKP’nin iktidar yıllarının ilk aylarından olan 2022 aralık ayında emekli aylığı 257 TL seviyesindeydi. Net asgari ücret ise 184 TL seviyesindeydi. Yani emekli aylığı asgari ücretin yaklaşık 1,4 katıydı.
2003 yılında ise net aylık asgari ücret 226 TL, 4-A en düşük emekli maaşı ise 332 TL seviyesindeydi. Yani en düşük emekli aylığı asgari ücretin yaklaşık 1,5 katıydı. Bu da son 21 yıldaki en yüksek oran olarak kayıtlara geçti.
2016 yılına kadar ise bu oran kademeli olarak düşerken yine de en düşük emekli maaşı hep asgari ücretten fazla oldu. 2016’ya gelindiğinde ise işin seyri değişti.
2016’da 4-A en düşük emekli maaşı net asgari ücretten daha düşük hale geldi. Asgari ücret 1301 TL olurken emekli maaşı 1265 TL oldu. Böylece en düşük emekli maaşının asgari ücrete oranı 1’in altına düşerek 0,97 oldu.
2022’in ilk yarısında bu oran 0,74’e kadar düştü. 2023 başında 0,69’u gören en düşük emekli maaşının asgari ücrete oranı 2023 ikinci yarısında ise 0,66’ye kadar geriledi.
2024’te en düşük emekli maaşı 10 bin TL olurken asgari ücret ise 17 bin TL olarak düzenlendi. Böylece en düşük emekli maaşının asgari ücrete oranı 0,58’e kadar geriledi.
2002’de en düşük emekli maaşıyla 12 gram altın alınabiliyorken 2024 yılında en düşük emekli maaşı olan 10 bin TL’ye yalnızca 4,6 gram altın alınabiliyor.
MEMUR EMEKLİLERİ DE ETKİLENDİ
Emekli maaşındaki gerileme yalnızca işçi emeklilerinin değil, memur emeklilerinin maaşına da yansıdı.
DİSK-AR’ın geçen yıl hazırladığı Emekli Raporu, son 20 senede maaşların emekliler aleyhine nasıl değiştiğini gösterdi. Aralık 2002-Temmuz 2023 arasında ortalama emekli sandığı aylığı asgari ücretin 2,7 katı iken 0,89 katına geriledi.
